နိယာမ

ကမၻာေလာကမွာ ရွိေနတဲ့ မညီမွ်မႈေတြရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းဟာ ကံပါလို႔ ဗုဒၶေဒသနာက သင္ၾကားေပမယ္လို႕ ကံၾကမၼာသာ အဓိကဝါဒ (fatalism) သို႔တည္းမဟုတ္ သတ္မွတ္ျပဓာန္းခံဝါဒ ဝါ ဘုရားသခင္ အလိုေတာ္က်ဝါဒ(the doctrine of predestination)ကို ေဟာဆိုသင္ျပေပးသည္မဟုတ္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ အရာရာတုိင္းသည္ အတိတ္ကံေၾကာင့္သာ ျဖစ္ရ သည္ဟူေသာ အျမင္ကို ဗုဒၶဘာသာက ကိုင္စြဲမထားေသာေၾကာင့္ပင္။ ကမၼနိယာမသည္ ဗုဒၶဒႆနတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အေၾကာင္းတရား ႏွစ္ဆယ့္ေလးခုအနက္ တစ္ခုမွ်သာျဖစ္သည္။ (Compendium of Philosophy က်မ္း စာမ်က္ႏွာ ၁၉၁ ကို ၾကည့္ပါ။) တနည္းေျပာရေသာ္ ကမၼနိယာမသည္ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္က နိယာမတရားမ်ားျဖစ္ၾကလ်က္ စၾကာဝဠာၾကီးတြင္ လႈပ္ရွား လည္ပတ္ သက္ေရာက္ေနသည့္ နိယာမတရားငါးပါးအနက္ တစ္ပါးမွ်သာ ျဖစ္သည္။ နိယာမတရား ငါးပါး ဆိုတာက ေတာ့ -

၁။ ဥတုနိယာမ - ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဇီဝအေျခခံမဟုတ္သည့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ၊ ဥပမာ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ ေလႏွင့္ မိုး၏ သေဘာသဘာဝ။ ရာသီဥတုတို႔၏ အတြင္းဖြဲ႕စည္းပုံ၊ ဝိေသသလကၡဏာသေဘာေဆာင္သည့္ ရာသီဥတု ဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲျဖစ္ပ်က္မႈမ်ား၊ ေလတိုက္ ျခင္း မိုးရြာျခင္းတုိ႔၏ အေၾကာင္းတရားမ်ား၊ ပူျခင္းစသည္တို႔၏ သေဘာသဘာဝ စသည္တို႔သည္ ဤဥတုနိယာမအုပ္စုတြင္ ပါဝင္ သည္။

၂။ ဗီဇနိယာမ - ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဇီဝအေျခခံျဖစ္သည့္ မ်ိုဳးစဉ္၊ မ်ိဳးဗီဇမ်ားႏွင့္ မ်ိဳးေစ့မ်ား။ ဥပမာ - စပါးမ်ိဳးေစ့မွရေသာ ဆန္၊ ၾကံ သို႔မဟုတ္ ပ်ားရည္မွေပးသည့္ ခ်ိဳေသာအရသာ၊ အခ်ိဳ႕ေသာ သစ္သီးမ်ား စသည္တိ႔ု၏ ထူျခားေသာ သေဘာသဘာဝမ်ား။ သိပၸံသေဘာတရားျဖစ္သည့္ ကလာပ္စည္းမ်ား၊ မ်ိဳးဗီဇမ်ား ႏွင့္ အျမႊာ တို႔၏ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တူညီမႈမ်ားကို ဤနိယာမေၾကာင့္ဟု မွတ္ယူ၍ ရႏိုင္ေကာင္းပါသည္။

၃။ ကမၼနိယာမ - ကံႏွင့္ ကံ၏အက်ိဳးေပးပုံနိယာမ၊ ဥပမာ - လိုလားအပ္ မလုိလားအပ္ေသာ ျပဳလုပ္မႈ (ကံ) မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျဖစ္ေစသည္။ ေရသည္ ၎၏ level ကိုအေသအခ်ာပင္ ရွာေဖြသကဲ့သို႔ ကံသည္ လည္း အက်ိဳးေပးခြင့္ ရေသာအခါ ေရွာင္လႊဲ၍မရေသာ အက်ိဳးရလဒ္ကို ျဖစ္ေစပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဆုလာဘ္ သို႔မဟုတ္ ျပစ္ဒဏ္ခတ္သည့္ ပုံစံမ်ိဳးျဖင့္ မဟုတ္ပဲ အလုိလိုပါသည့္ အစီ အစဥ္မ်ိဳးျဖင့္ အက်ိဳးေပးပါသည္။ ကံႏွင့္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ တို႔၏ အစဥ္ကား လႏွင့္ ၾကယ္တာရာတို႔၏ လည္ပတ္သြားလာပုံကဲ့သို႔ သဘာဝလည္းက်၊ လိုလည္းလိုအပ္လွေပသည္။

၄။ ဓမၼနိယာမ - သဘာဝနိယာမ၊ ဓမၼတာသေဘာ၊ ဥပမာ - ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ၎၏ေနာက္ဆုံး ဘဝတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာ သဘာဝမ်ိဳး။ သဘာဝ၏ဆြဲငင္အားႏွင့္ အျခားေသာ အလားတူ နိယာမမ်ား၊ ေကာင္းျမတ္ျခင္းအေၾကာင္း စသည္ စသည္တို႔ကို ဤအုပ္စုတြင္ ထည့္သြင္းႏိုင္သည္။

၅။ စိတၱနိယာမ - စိတ္၏သေဘာ၊ ဥပမာ - ဝိဉာဏ္ (စိတ္)ျဖစ္စဉ္၊ ဝိဉာဏ္ျဖစ္ေပၚ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္မႈ၊ ဝိဉာဏ္၏ အစိတ္အပိုင္း မ်ား၊ စိတ္စြမ္းအင္၊ အေဝးမွာရွိေနသူႏွင့္ မေနာျခင္းဆက္သြယ္မႈ၊ အေဝးသိဒြါရပို (telesthesia)၊ အတိတ္သိဉာဏ္ (retrocognition)၊ စိတ္ေလး စိတ္ထင့္ျခင္း၊ အၾကားအျမင္ရျခင္း၊ လူ႔ဒြါရလြန္သိ (clairaudiene)၊ စိတ္အၾကံကိုသိျခင္း၊ ေခတ္သစ္သိပၸံပညာသို႔ ရွင္းျပ၍မရႏိုင္ေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သေဘာတရားမ်ားသည္ ဤအုပ္စုတြင္ ပါဝင္သည္။ (အဘိဓမၼဝတာရ၊ စာ- ၅၄)။ ကမၻာေပၚရွိ ရွိရွိသမွ် အရာခပ္သိမ္းသည္ ဤနိယာမ တရားငါးပါး တြင္ အက်ဳံးဝင္ေပသည္။ နာမ္ပိုင္းဆိုင္ရာ သို႔မဟုတ္ ရုပ္ပုိင္းဆိုင္ရာ အရာခပ္သိမ္းကို နိယာမ တရားတို႔ျဖင့္ ရွင္းျပလို႔ရသည္။ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္က နိယာမ ဥပေဒသမ်ားျဖစ္ေနရကား ဥပေဒခ်မွတ္ေပးသူ (ဖန္ဆင္းရွင္) မလုိအပ္ေတာ့ေပ။ ကံတရားဟူသည္ ကား နိယာမတရားငါးပါးအနက္ တစ္ပါးမွ်သာ ျဖစ္ပါသ တည္း။

(ဆရာေတာ္ ဦးေသ႒ိလ၏ “Essential Themes of Buddhist Lectures“ မွ The Laws of Cosmic Order ကို ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။ နိယာမတရားကို အေသးစိတ္ေလ့လာလိုသူမ်ား လယ္တီဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး၏ “နိယာမဒီပနီက်မ္း“ ကို ဖတ္ရွုပါရန္ အၾကံျပဳပါသည္။ ထိုက်မ္းသည္ လယ္တီဒီပနီေပါင္းခ်ဳပ္၊ ပထမတြဲ (မိခင္ ဧရာဝတီ စာအုပ္တိုက္၊ တတိယအၾကိမ္၊ ၂၀၀၁-ခု၊ စာ- ၄၉၇ - ၅၄၉)တြင္ ပါရွိပါသည္။ နိယာမဒီပနီက်မ္းကို ပါဠိဘာသာမွ Meni M. Barua, D. Litt., က အဂၤလိပ္ ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့ၿပီး၊ M.A Mrs. C.A.F. Rhys Davids, D. Litt., M.A က ျပင္ဆင္တည္းျဖတ္ထား ပါသည္။ ဘာသာျပန္ဆရာ အသီးသီးက အဂၤလိပ္ဘာသာသို႔ ျပန္ဆိုထားၿပီးေသာ ထိုက်မ္းအပါအဝင္ ဒီပနီ က်မ္းေပါင္းရွစ္က်မ္းကို The Manuals of Buddhism အမည္ျဖင့္ သာသနာေရးဦးစီးဌာန၊ ရန္ကုန္မွ လည္း ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွ စတင္ခါ ရိုက္ႏွိပ္ထုပ္ေဝထားၿပီးပါၿပီ။ ၎ကိုပင္ Mahamakut Rajavidalaya Press, Bangkok, Thailand က ၁၉၇၈ ခုႏွစ္က ပုံႏိွပ္ျဖန္႔ခ်ိထားပါေသးသည္။ ထို႔ျပင္ ယခုအခါ ၎ Manuals ကိုပင္ The Selangor Buddhist Vipassana Society က ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ အုပ္ေရ ၁၀၀၀၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္တြင္ အုပ္ေရ ၂၀၀၀ ႏွင့္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ အုပ္ေရ ၁၀၀၀ ကို free distribution (ဓမၼဒါန)အျဖစ္ ျဖန္႔ခ်ိထားပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရကား အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာတြင္ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ရာဘာသာႏွင့္ ဖတ္ရန္ အစဉ္ေျပပါေၾကာင္း ဘာသာ ျပန္သူ၏ ျဖည့္စြက္ခ်က္အေနျဖင့္ အသိေပးအပ္ပါသည္။

ဘုန္းဉာဏ္