ကံအမ်ိဳးမ်ိဳး

အက်ိဳးေပးရာကာလအရ ကံကို ေလးမ်ိဳးခြဲထားသည္။ (၎တို႔မွာ - ) ယခုဘဝမွာပင္ အက်ိဳးေပးတတ္သည့္ကံ (Kamma that ripens in the same lifetime)။ ေနာင္ဘဝတြင္ အက်ိဳးေပးတတ္သည့္ကံ (Kamma that ripens in the next life) ႏွင့္၊ ဘဝအဆက္ဆက္ အက်ိဳးေပးတတ္သည့္ကံ (Kamma that ripens in successive births) တို႔ျဖစ္သည္။ ဤကံသုံးမ်ိဳးတို႔သည္ အေစ့မွ အေညွာက္ထြက္သကဲ့သို႔ အက်ိဳးေပးရန္ ေသခ်ာသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အေစ့ကေလး အေညွာက္ေပါက္ဖို႔ရာ ေျမဆီလႊာ၊ မိုးစသည္တို႔ကဲ့သို႔ေသာ အျခားေသာ အေၾကာင္းအေထာက္အပံ့မ်ား လိုအပ္ သည္။ အလားတူပင္ ကံ အက်ိဳးေပးရန္ အေျခအေန၊ ပတ္ဝန္းက်င္ စသည္တို႔ကဲ့သို႔ေသာ အကူျဖစ္သည့္ အေၾကာင္းအေထာက္ အပံ့မ်ား လိုအပ္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္မူ ဤကဲ့သို႔ေသာ အကူအေထာက္အပံ့ အေၾကာင္းမ်ား လိုအပ္သည့္အတြက္ ကံက မည္သည့္ အက်ိဳးမွ် မေပးသည္လည္း ရွိတတ္ပါေသးသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အက်ိဳးမေပးသည့္ကံကို (၄) “အေဟာသိကံ” “အက်ိဳးမေပးသည့္ကံ” ဟု ေခၚပါသည္။

ကိစၥ အလုပ္လုပ္ပုံအားျဖင့္ ကံကို (နည္းတစ္မ်ိဳးျဖင့္) ေလးမ်ိဳးခြဲျပျပန္သည္။ ကံေလးမ်ိဳးသည္ -

၁။ ဇနကကံ (Regenerative Kamma) - ပဋိသေႏၶက်ိဳး (ဘဝအစ)ကို ျဖစ္ေစတတ္ ေပးတတ္ေသာကံ၊
၂။ ဥပတၳမၻကကံ (Supportive Kamma) - ရွိၿပီးသာကံ၏အက်ိဳေပးမႈ (ဇနကကံႏွင့္ ၎၏ အက်ိဳးေပးမႈ)ကို ေထာက္ပံံ့ ကူညီမႈေပးတတ္၊ တည္တံ့ေစတတ္ေသာကံ၊
၃။ ဥပပီဠကကံ (Counteractive Kamma) - ျပန္လည္အက်ိဳးေပးတတ္ေသာကံ၏ အက်ိဳးေပးမႈကို အက်ိဳးေပး ခြင့္ မရေအာင္ ဖိႏွိပ္တတ္ ခ်ယ္လွယ္တတ္ေသာ သို႔မဟုတ္ (အက်ိဳးေပးမသန္ေအာင္) ျပဳျပင္တတ္ေသာကံ၊
၄။ ဥပဃာတကကံ (Destructive Kamma) - ရွိၿပီး (အက်ိဳးေပးၿပီး)ကံ၏ စြမ္းအင္သတၱိမ်ားကို ဖ်က္ဆီးၿပီး မိမိ ကိုယ္တိုင္၏ အက်ိဳးေပးမႈမ်ားျဖင့္ အစားထိုး အကိ်ဳးေပးတတ္ေသာကံ။

(ပဋိသေႏၶ) အက်ိဳးေပးဖို႔ရာ ဦးစားေပးမွႈ (အလွည့္အၾကိမ္) အရ ေနာက္ထပ္ ကံအမ်ိဳးအစား ခြဲထားမႈ ရွိျပန္ေသးသည္။ (၎တို႔မွာ - )

၁။ ဂရုကကံ (Serious or Weighty Kamma) - ယခုဘဝ သို႔မဟုတ္ ေနာင္(ဒုတိယ) ဘဝတြင္ အက်ိဳးေပးသည့္ကံ။ ဤကံ၏ ေကာင္းျမတ္ေသာဖက္မွ ၾကည့္ေသာ္ (မဟဂၢဳတ္ စ်ာန္တရားသည္ ဂရုကကံ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ စ်ာန္မဟုတ္ ေသာ ကုသိုလ္ကံမ်ားထက္ အကိ်ဳးေပးျမန္လွေသာေၾကာင့္ပင္။ အဆိုးဖက္တြင္မူ အာနႏၱရိယကံ (ဒုတိယဘဝတြင္ အက်ိဳးေပး ေလ့ရွိေသာကံ) ငါးမ်ိဳးသည္ ကရုကကံ ျဖစ္သည္။ ၎တို႔မွာ အမိ သတ္ျခင္း၊ အဖသတ္ျခင္း၊ ရဟႏၱာကိုသတ္ျခင္း၊ ဘုရား ရွင္ကို ေသြးထြက္ေအာင္ လုပ္ျခင္းႏွင့္ သံဃာ အခ်င္းခ်င္း ကြဲေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။

အာသႏၷကံ (Death-proximate Kamma) ဆိုသည္မွာ ေသခါနီးအခ်ိန္၌ ကိုယ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စိတ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္ေသာ ကံျဖစ္သည္။ စိတ္ျဖင့္ျပဳသည္ဟူသည္ မိမိ၏ ေရွးကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေကာင္းေသာအလုပ္ မေကာင္းေသာအလုပ္ (ေကာင္းကံ၊ မေကာင္းကံ)မ်ားကို ေတြးမိ သတိယမိျခင္း၊ ေကာင္း မေကာင္းေသာ အေတြး၊ စိတ္မ်ားရွိျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ မိမိ၌ ဂရုကကံ မရွိခဲ့ေသာ္ ဤအာသႏၷကံသည္ပင္ ပဋိသေႏၶက်ိဳးကို ေပးပါသည္။

အာစိဏၰကံ(Habitual Kamma) ဆိုတာ မိမိ အျမဲမျပတ္ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ကံကို ေခၚတာပါ။ အာသႏၷကံ မရွိရင္ေတာ့ ဒီကံကပဲ အကိ်ဳးဝင္ေပးၿပီး ေနာက္ဘဝကို ဖန္တီးေပးေတာ့တာပဲ။

ကဋတၱာကံ (Reserved Kamma) ဆိုတာ ဦးစားေပး အက်ိဳးေပးမႈကံေတြထဲမွာ ေနာက္ဆုံးကံပါ။ မည္သည့္ သတၱဝါကမွ် ဒီကံကို ေမွ်ာ္လင့္မထားပါဘူး။ အက်ိဳးေပးဖို႔ အာစိဏၰကံမရွိဘူးဆိုရင္ ဒီကံက ပဋိသေႏၷက်ိဳးကို (ေနာက္ဘဝကို) ျဖစ္ေစေတာ့ ေပးေတာ့တာပါပဲ။

(ေရွးေရွးဘဝတို႔၌ ျပဳအပ္ၿပီးေသာ ေစတနာႏွင့္ ယခုဘဝတြင္ ဂရုက အာသႏၷ အာစိဏၰအေျခအေနသို႔ မေရာက္ တတ္ဘဲ အမွတ္တမဲ့ သာမန္မွ် ျပဳအပ္ေသာကံမ်ားကို “ကဋတၱာကံ“လို႔ေခၚေၾကာင္း ဆရာေတာ္ အရွင္ ဇနကာဘိဝံသရဲ႕ “သၿဂႋဳဟ္ ဘာသာဋီကာ၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၄၃၊ နယူးဘားမားေအာ့(ဖ္)ဆက္ ပိဋကပုံႏွိပ္တိုက္၊ ဧကာဒသမအၾကိမ္” မွာ ရွင္းျပထားပါတယ္လို႔ ဘာသာျပန္သူက ျဖည့္စြက္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္)။

အက်ိဳးေပးတဲ့ေနရာကိုလိုက္ၿပီး ေနာက္တမ်ိဳးတစား ခြဲျခားထားျပန္ေသးတယ္။ အဲဒီကံတို႔ရဲ႕အမည္ေတြကေတာ့ -
၁။ အပါယ္ဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ အကုသိုလ္ကံ၊
၂။ ကာမသုဂတိဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကံ၊
၃။ ရူပဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကံ၊
၄။ အရူပဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကံ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ အကုသိုလ္ကံတုိ႔သည္ ေလာဘ၊ ေဒါသႏွင့္ ေမာဟတရားေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္။ အကုသိုလ္ကံ ဆယ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြ ကေတာ့ - အသက္သတ္ျခင္း၊ ခိုးယူျခင္း၊ မျမတ္ေသာကာမသြားလာျခင္း၊ (ဤသုံးမ်ိဳးသည္ ကာယကံ မည္ပါသည္။)၊ လိမ္ညာျခင္း၊ ဂုံးတိုက္ျခင္း (ေသြးခဲြ ရန္တိုက္ျခင္း)၊ နာခံခက္သည့္ စကားကုိ ေျပာျခင္း၊ အႏွစ္ကင္းမဲ့ ေပါ့ပ်က္ပ်က္စကားမ်ိဳးကို ေျပာျခင္း။ (ဤေလးမ်ိဳးသည္ ဝစီကံေၾကာင့္ ျဖစ္၏။)၊ သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ကို လိုခ်င္ရခ်င္မွႈ(အဘိဇၩာ)၊ သူတစ္ပါးကို ေသေက် ပ်က္စီးေစလုိသည့္ ေဒါသၾကမ္း (ဗ်ာပါဒ)ႏွင့္ အျမင္မွား အယူအဆမွား (မိစၦာဒိ႒ိ) (ဤသုံးမ်ိဳး သည္ မေနာကံ)တို႔ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။

ဤဆယ္မ်ိဳးတြင္ - သတ္ျခင္းဆိုသည္မွာ တိရစၦာန္မ်ိဳးစုံ အပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါကို သတ္ျခင္းကို ဆိုလိုတာပါ။ အဂၤါငါးမ်ိဳးႏွင့္ ျပည့္စုံမွ ဒီကံေျမာက္ (သတ္မႈေျမာက္)တာပါ။ ၎တို႔ကေတာ့ - သတၱဝါျဖစ္ျခင္း၊ သတၱဝါလို႔ သိျခင္း၊ သတ္လို ေသေစလို ေသာ ေစတနာရွိျခင္း၊ အားထုပ္ျခင္း (သတ္ျခင္း)ႏွင့္ သတ္လို႔ေသျခင္း တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္သတ္ျခင္းရဲ႕ မေကာင္းက်ိဳးေတြ ကေတာ့ အသက္တိုျခင္း၊ ေရာဂါမ်ားျခင္း၊ ခ်စ္ရျမတ္ႏိုးရသူႏွင့္ ခြဲခြါရျခင္းေၾကာင့္ အျမဲ ေသာကေရာက္ရျခင္းႏွင့္ အျမဲ ေၾကာက္ ရြံ႕ရျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ခိုးမႈေျမာက္ဖို႔ကေတာ့ အဂၤါငါးမ်ိဳးလုိအပ္ၿပီး အဲဒါေတြကေတာ့ - သူတစ္ပါးပစၥည္းျဖစ္ျခင္း၊ သူတစ္ပါးရဲ႕ ပစၥည္းလို႔ သိျခင္း၊ ခိုးယူလုိစိတ္ရွိျခင္း၊ ခိုးယူျခင္းႏွင့္ ထားတဲ့ေနရာမွ ေရြ႕ျခင္းတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ခုိးျခင္းရဲ့ အက်ိဳးေတြကေတာ့ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊ စိတ္ဆင္းရဲရျခင္း၊ လိုတာမရရွိ မျပည့္စုံျခင္း၊ သူတစ္ပါးကို မွီခိုကပ္ရပ္ေနရတတ္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

မျမတ္ေသာ ကာမသြားလာျခင္းကံေျမာက္ဖို႔ရာ လိုအပ္တဲ့ အဂၤါေလးရပ္ရွိၿပီး အဲဒီ အဂၤါေတြကေတာ့ တားျမစ္(ေစာင့္ေရွာက္) ထားတဲ့သူျဖစ္ျခင္း၊ သြားလာ (လြန္က်ဴး)ဖို႔ အားထုပ္ျခင္း၊ ရေအာင္ ၾကံစည္လွည့္လည္ ပရိယာယ္ဆင္ျခင္းႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္ျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မျမတ္ေသာ ကာမသြားလာျခင္းရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ရန္သူမ်ားျခင္း၊ ရယူပိုင္ဆိုင္လိုသည့္ ဇနီးကို မရျခင္း၊ မိန္းမျဖစ္ရျခင္းႏွင့္ မိန္းမစိုး (eunuch) ျဖစ္ရျခင္းတို႔ပါပဲ။

မုသာဝါဒကံေျမာက္ဖို႔ရာ လိုအပ္တဲ့ အဂၤါေလးရပ္ကေတာ့ - မဟုတ္မမွန္ျခင္း၊ လိမ္လည္ လွည့္ျဖားလုိစိတ္ရွိျခင္း၊ လိမ္ျခင္းႏွင့္ လိမ္သည့္အတုိင္း သိျခင္း (ယုံျခင္း) တို႔ျဖစ္ၿပီး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ရုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းစြာ ေျပာဆုိခံရျခင္း၊ သြားပုပ္ေလလြင့္ (အမနာပ) အေျပာခံရျခင္း၊ ယုံၾကည္မႈ မခံရျခင္းႏွင့္ ခံတြင္းနံ႔ နံျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ဂုံးတိုက္ျခင္း (ေသြးခဲြ ရန္တိုက္ျခင္း) ကံေျမာက္ဖို႔ရာလည္း အဂၤါေလးရပ္ လိုအပ္ၿပီး အဲဒါေတြကေတာ့ ခြဲရမည့္သူမ်ား ရွိျခင္း၊ ေသြးခြဲလိုစိတ္ရွိျခင္း၊ ေသြးခြဲဖို႔လုပ္ျခင္းႏွင့္ ေျပာဆိုခံရသူ (ေသြးခြဲခံရသူ)က သိျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဤကံ၏ အက်ိဳးကေတာ့ လုံေလာက္ေသာ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာ မရွိပဲ မိတ္ပ်က္ရျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

နာခံခက္သည့္ စကားကုိ ေျပာျခင္း (ဆဲေရးတိုင္းထြာျခင္း) ကံေျမာက္ဖို႔ရာ လိုအပ္သည့္ အဂၤါသုံရပ္မွာ - ဆဲေရးတိုင္းထြာ ရမည့္သူ၊ စိတ္ဆိုးေဒါသထြက္ျခင္းႏွင့္ ဆဲေရးတုိင္းထြာသည့္ စကားတို႔ကို ေျပာဆိုျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ ဒီကံရဲ႕ အက်ိဳးေတြကေတာ့ အျပစ္မရွိေသာ္လည္း အမုန္းခံရျခင္းတတ္ျခင္းႏွင့္ အသံဆိုးျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

အက်ိဳးမၿပီး အခ်ီးႏွီးေသာစကားကို ေျပာဆိုျခင္းကံေျမာက္ရန္ အခ်က္ႏွစ္ရပ္လိုအပ္ၿပီး ၎တို႔ကေတာ့ အႏွစ္ကင္းမဲ့ေပါ့ပ်က္ပ်က္ စကားမ်ိဳးကို ေျပာလိုစိတ္ရွိျခင္းႏွင့္ ေျပာဆိုျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ အႏွစ္ကင္းမဲ့ ေပါ့ပ်က္ပ်က္ စကားမ်ိဳးကို ေျပာျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးေတြ ကေတာ့ ခႏၶာကိုယ္အဂၤါၾကီးငယ္တို႔ မညီမညြတ္ရွိျခင္းႏွင့္ မိမိေျပာစကားကို လက္မခံျခင္းတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

သူတစ္ပါးစည္းစိမ္ကို လိုခ်င္ရခ်င္မႈ (အဘိဇၩာ) ကံေျမာက္ဖို႔ရာ လိုအပ္သည့္ အဂၤါႏွစ္ရပ္မွာ - သူတစ္ပါး စည္းစိမ္ဥစၥာျဖစ္ျခင္း ႏွင့္ “ဒါ ငါ့ဥစၥာျဖစ္လွ်င္ ေကာင္းမွာပဲ” လို႔ေျပာလ်က္ ရလိုစိတ္ျပင္းျပျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးတရားကေတာ့ မိမိဆႏၵ မျပည့္ဝ ရျခင္းပင္။

သူတစ္ပါးကို ေသေက် ပ်က္စီးေစလုိမႈ ၾကမ္းတမ္းေသာ ေဒါသ (ဗ်ာပါဒ) ကံေျမာက္ဖို႔ရာ အဂၤါႏွစ္ရပ္ လိုအပ္ၿပီး ယင္းအဂၤါ ႏွစ္ရပ္မွာ - အျခားေသာလူ၊ သတၱဝါျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ထိခိုက္နစ္နာ ပ်က္စီးေစလိုျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးေတြကေတာ့ အၾကည္း တန္ျခင္း၊ အနာေရာဂါမ်ားျခင္းႏွင့္ မုန္းစရာေကာင္းတဲ့ သဘာဝရွိျခင္းတို႔ပါပဲ။

အျမင္မွား အယူအဆမွားျခင္း (မိစၦာဒိ႒ိ)ဆိုတာ တရားသေဘာေတြကို ယထာဘူတက်က် (အရွိ အရွိအတုိင္း) မျမင္ႏိုင္ နားမလည္ႏိုင္ပဲ (မွားယြင္းေဖာက္ျပန္ မမွန္မကန္) ျမင္မႈကို ဆိုလိုတာပါပဲ။ ဒီကံေျမာက္ဖို႔ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ လိုအပ္ပါတယ္။ ယင္းတို႔မွာ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းစြာ ရွဳျမင္ျခင္းႏွင့္ ထိုအျမင္အတိုင္း သိျမင္နားလည္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကံရဲ႕ အက်ိဳးေတြ ကေတာ့ကား အရင္းခံတြယ္တာမႈ အားၾကီးျခင္း၊ ဉာဏ္ပညာကင္းျခင္း၊ ဉာဏ္ထိုင္းျခင္း၊ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား ခံစားရျခင္းႏွင့္ ကဲ့ရဲ႕ဖြယ္ရာ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားရွိျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ (Expositor, I, P. 128)

ကာမာဝစရဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတတ္တဲ့ ကုသိုလ္ကံေတြကေတာ့ ဆယ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီ ကုသိုလ္ကံေတြကေတာ့ - စြန္႔ၾကဲ ေပးကမ္း လွဴဒါန္းျခင္း (ဒါန)၊ ကိုယ္ ႏႈတ္တို႔ကို ေကာင္းစြာ ေစာင့္ထိန္းမွဳ (သီလ)၊ ကမၼ႒ာန္း ပြားမ်ားမႈ (ဘာဝနာ)၊ ရိုေသ ေလးစားမႈ (အပစာယန)၊ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးမႈ (ေဝယ်ာေဝစၥ)၊ ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈကို အမွ်ေပးေဝမႈ (ပတၱိဒါန)၊ အျခား ေသာသူမ်ား၏ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ဝမ္းေျမာက္ ဝမ္းသာျဖစ္မႈ (ပတၱာ-ႏုေမာဒန)၊ တရားေတာ္ကို နာယူျခင္း (ဓမၼသဝန)၊ တရားေဟာျခင္း (ဓမၼေဒသနာ) ႏွင့္ အယူမွန္ကို ျပဳျခင္း (ဒိ႒ိဇုကမၼ)တို႔ျဖစ္သည္။

စြန္႔ၾကဲေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္း (ဒါန)က ဥစၥာဓန ေပါမ်ားေစတတ္သည္။ သီလက ကာမဘုံတြင္ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမ်ိဳး၌ ေမြးဖြား ေစတတ္သည္။ ဘာဝနာက ရူပဘုံ အရူပဘုံတို႔သို႔ ေရာက္ေစတတ္ၿပီး အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္ (Higher Knowledge)ႏွင့္ လြတ္ေျမာက္မႈကို ရရန္ အေထာက္အကူေပးသည္။

ရိုေသေလးစားမႈ (အပစာယန)သည္ ျမင့္ျမတ္ေသာ မိဘမ်ိဳးရိုးတြင္ ေမြးဖြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ၿပီး ကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈ (ေဝယ်ာေဝစၥ)က အေျခြအရံမ်ားျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို အမွ်ေပးေဝမႈ (ပတၱိဒါန)က မိမိကို အနာဂတ္ဘဝမွာ ေပါေပါမ်ားမ်ား ေပးလွဴႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ အျခားေသာသူမ်ား၏ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈကို ဝမ္း ေျမာက္ ဝမ္းသာျဖစ္မႈ(ပတၱာႏုေမာဒန)ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့ ေမြးေမြး ေပ်ာ္ရႊင္ရမႈကို အက်ိဳးျပဳေပးပါတယ္။ ဓမၼသဝန ႏွင့္ ဓမၼေဒသနာ (တရားနာမႈ၊ တရားေဟာမႈ) တို႔ကေတာ့ ဉာဏ္ ပညာၾကီးမားမႈကို ျဖစ္ေစပါသည္။

၃။ ရူပဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကံက ငါးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီကံေတြဟာ စိတ္ႏွင့္သာဆိုင္ၿပီး ဘာဝနာပြားမ်ားမႈ အလုပ္ႏွင့္ လုပ္ရတာပါ။ ငါးမ်ိဳးကေတာ့ -
(က) ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ အဂၤါငါးပါးရွိေသာ ပဌမစ်ာန္။
(ခ) ဝိစာရ၊ ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ အဂၤါငါးပါးႏွင့္ အတူျဖစ္ေသာ ဒုတိယစ်ာန္။
(ဂ) ပီတိ၊ သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ အဂၤါငါးပါးႏွင့္ အတူျဖစ္ေသာ တတိယစ်ာန္။
(ဃ) သုခ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ အဂၤါငါးပါးႏွင့္ အတူျဖစ္ေသာ စတုတၳစ်ာန္။
(င) ဥေပကၡာ၊ ဧကဂၢတာ ဆိုတဲ့ အဂၤါငါးပါးႏွင့္ အတူျဖစ္ေသာ ပဉၥမစ်ာန္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။

၄။ အရူပဘုံမွာ အက်ိဳးေပးတဲ့ ကုသိုလ္ကံက ေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီကံေတြဟာလည္း စိတ္ႏွင့္သာဆိုင္ၿပီး ဘာဝနာပြားမ်ားမႈ အလုပ္ႏွင့္ လုပ္ရတာပါ။ ငါးမ်ိဳးကေတာ့ -
(က) အာကာသာနဉၥာယတနကုသိုလ္စိတ္၊
(ခ) ဝိညာနဉၥာယတနကုသိုလ္စိတ္၊
(ဂ) အာကိဉၥညာယတနကုသိုလ္စိတ္
(ဃ) ေနဝသညာ နာသညာယတနကုသိုလ္စိတ္ တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာသာျပန္သူ၏ အမွာ။ (ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးေသ႒ိလ၏ Essential Themes of Buddhist Lectures စာအုပ္မွ Classification of Kamma ကို ဘာသာျပန္ပါသည္။ ဤကံမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ားကား မ်ားလွ၏။ ဆရာေတာ္ၾကီးကား အခ်ိန္အကန္႔အသတ္အတြင္းမွ ေဟာေျပာရျခင္းေၾကာင့္ တစ္ေၾကာင္း၊ သာမန္ ပရိတ္သတ္ကို ေဟာေျပာရ ျခင္းေၾကာင့္ တစ္ေၾကာင္း ဤမွ်ေလာက္သာ ေဟာေျပာခဲ့ျခင္း ျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။ အေသးစိတ္ သိလိုသူမ်ား ဆရာေတာ္ၾကီး အရွင္ဇနကာဘိဝံသ၏ “သၿဂႋဳဟ္ဘာသာဋီကာ“၊ ဧကာဒသမအၾကိမ္၊ စာ၊ ၃၃၃ - ၄၁၀ ကို ဖတ္ရွဳၾကပါရန္)။
ဘုန္းဉာဏ္
Sitiawan, Malaysia
(၁၄၊ ၀၂၊ ၂၀၁၀၊ တနဂၤေႏြ၊ တရုတ္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔)