မိမိစိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ
လူသားရဲ႕ စိတ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ကို အၾကီးအက်ယ္ကို လႊမ္းမိုးပါတယ္။ စိတ္ဟာ စိတ္ေထာင္းေတာ့ ကိုယ္ေၾက၊ စိတ္ပ်ိဳေတာ့ ကိုယ္ႏုလို႔ ဆိုရေလာက္ေအာင္ အလားအလာ စြမ္းပကားေတြ ရွိပါတယ္။ (စိတ္ဟာ ေဆးတစ္ပါး ျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ကို အဆိပ္ျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ စြမ္းအင္ေတြကလဲ ရွိေနတာပါ။) စိတ္ဟာ ဆိုးဝါး ၾကမ္းတမ္းရင္ သတၱဝါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို သတ္ပစ္ႏိုင္သလို တည္ၿငိမ္ ဂရုတစုိက္ ၾကိဳးစားအားထုပ္ရင္ အျခားသူေတြကို အက်ိဳးျပဳတာပါပဲ။ စိတ္ကုိ သမၼာဆႏၵအေပၚမွာ အာရုံစိုက္ထားၿပီး သမၼာဝါယာမ(ေကာင္းျမတ္တဲ့ အားထုပ္မႈ)၊ သမၼာဒိ႒ိ (မွန္ကန္တဲ့ အျမင္) တို႔ႏွင့္ ေထာက္ပံ့ေပးထားရင္ စိတ္က ျဖစ္ေစတဲ့ အက်ိဳးတရားဟာ ၾကီးက်ယ္ မ်ားျပားေတာ့တာပါပဲ။ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းၿပီး ေကာင္းျမတ္တဲ့ အေတြးေတြႏွင့္ ယွဥ္တဲ့ စိတ္ဟာ ခန္႔က်န္းၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိတဲ့ ဘဝႏွင့္ ေနရတာပါပဲ။
“မိမိရဲ႕ ေလာဘစိတ္၊ ေဒါသစိတ္၊ မနာလို ဣႆာ စတဲ့ စိတ္ေတြေလာက္ ဘယ္ရန္သူကမွ် မိမိကို ဒုကၡ မေပးႏိုင္ဘူး” လုိ႔ ဗုဒၶက ေဟာၾကားေတာ္မူ ထားပါတယ္။
ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေျခအေနအရ စိတ္ကို ထိန္းညိွေပးရမယ္ဆိုတာကို မသိတဲ့သူဟာ ေသၿပီးသူ တစ္ဦးႏွင့္ မျခားေတာ့သည့္ႏွယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကို အတြင္းဘက္ကို လွည့္ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္ ၾကည္ႏူးမႈကို သင့္ ကိုယ္တြင္းမွာပင္ ေတြ႔ေအာင္ရွာပါ။
စိတ္ကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္စည္းၿပီး သင့္ေလွ်ာ္ေအာင္ ေစစားႏုိင္တဲ့ အခါမွသာ စိတ္ပိုင္ရွင္အတြက္ေရာ လူမႈ အသိုင္းအဝုိင္း အတြက္ပါ အသုံးဝင္လာမွာပါ။ ထၾကြေသာင္းက်န္းတဲ့ စိတ္ဟာ စိတ္ပိုင္ရွင္ကိုေရာ အျခားသူမ်ားကိုပါ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေစတဲ့အရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကမၻာမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သမွ်ေသာ ကေသာင္း ကနင္း ျဖစ္ရမႈေတြဟာ စိတ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ ဣေျႏၵရွိမႈ နည္းလမ္းေတြကို မေလ့လာ မသင္ယူတဲ့ လူေတြရဲ႕ ဖန္တီးမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တည္ၿငိမ္မႈဟာ ေပ်ာ့ညံ့မႈ မဟုတ္ပါဘူး။ အခ်ိန္မေရြး တည္ၿငိမ္တဲ့ စိတ္ထားရွိသူဟာ သ႔ူကိုယ္သူ ယဥ္ေက်းသူ တစ္ေယာက္ အျဖစ္ အထင္အရွား ျပသတာပါပဲ။ အဆင္ေျပေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ တည္ၿငိမ္ဖို႔က သိပ္ၾကီး မခက္လွပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဆင္မေျပတဲ့ အခ်ိန္မွာ စိတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ကေတာ့ တကယ္ကိုပဲ ခက္ခဲပါတယ္။ ေအာင္ျမင္သင့္ ေအာင္ျမင္ထိုက္တာက ဒီ ခက္ခဲတဲ့ အရည္အေသြးကိုပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုရင္ ဒီလိုမ်ိဳး တည္ၿငိမ္မႈ စိတ္ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို ေလ့က်င့္ျခင္းအားျဖင့္ လူတစ္ေယာက္ဟာ သတၱိစြမ္းပကားကို တည္ေဆာက္ေနလုိ႔ပါ။
သဘာဝရဲ႕ အသံ
ေခတ္သစ္လူသားဟာ သဘာဝရဲ႕ အသံကို နားမေထာင္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္သာယာမႈကို ေတြးေနရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။ သူဟာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ကို လ်စ္လ်ဴရႈရေလာက္ေအာင္ကို ေလာကီေရးရာ သာယာမႈကို ေတြးေတာ ၾကံစည္ေနတာပါ။ မ်က္ေမွာက္ လူသားရဲ႕ သဘာဝမက်လွတဲ့ အမူအရာက လူသားရဲ႕ ဘဝႏွင့္ ဘဝရဲ႕ အႏိၱမပန္းတို္င္ကို ခ်က္ျခင္းကိုပဲ ေမွာက္ေမွာက္ မွားမွား ရႈျမင္ေစပါတယ္။ ဒါက ကၽြႏု္ပ္တို႔ ေခတ္မွာရွိတဲ့ စိတ္ပ်က္စရာ၊ စုိးရိမ္ပူပန္မႈ၊ ေၾကာက္ရြံ႕မႈႏွင့္ မလုံုၿခံဳမႈေတြအားလုံးရဲ႕ အေၾကာင္းတရားပါပဲ။
လူဟာ ၾကမ္းၾကဳတ္ ယုတ္မာၿပီး သဘာဝတရားႏွင့္ စၾကာဝဠာတို႔ရဲ႕ နိယာမတရားေတြကို ဆန္႔က်င္ရင္ သူ႔လုပ္ရပ္၊ အေျပာအဆိုႏွင့္ အေတြးေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခုလုံးကို ညစ္ညမ္းေစ ပါလိမ့္မယ္။ အလြဲသုံးစား ျပဳခံရတဲ့ သဘာဝတရားဟာ လူသားရဲ႕ ရွင္သန္မႈအတြက္ လုိအပ္တာေတြကို ျဖည့္ဆည္း ေထာက္ပ့ံ ေပးေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအစား ဆန္႔က်င္မႈမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ား၊ ကပ္ေရာဂါ မ်ားႏွင့္ ကပ္ဆိုက္မႈ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားကသာ လူသားအတြက္ ျဖစ္ေပၚလာဖုိ႔ ေစာင့္ဆိုင္းေနပါလိမ့္မယ္။
လူသားဟာ ဒီ သဘာဝနိယာမႏွင့္ အညီ ေနထိုင္မယ္၊ တရားႏွင့္ ညီတဲ့ဘဝႏွင့္ ေနမယ္၊ သုစရိုက္တရား တည္းဟူေသာ ေကာင္းျမတ္မႈျဖင့္ ေလာကၾကီးကို သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ေစမယ္၊ ၿပီးေတာ့ အျခားေသာ သက္ရွိသတၱဝါမ်ား အားလုံးအေပၚ သနားၾကင္နာျခင္းရွိတဲ့ ေမတၱာတရား ထားမယ္ ဆိုရင္ လူသားအတြက္ သူဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္သာမႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို အမွန္တကယ္ ႏွစ္သက္ သူဟာ အျခားသူရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို မခ်ိဳးေဖာက္သင့္ပါဘူး။ အျခားသူေတြကို ေႏွာင့္ယွက္တယ္၊ လွည့္စားတယ္ ဆိုတာ မွားယြင္းပါတယ္။
သင္ဟာ အလြန္တရာ အလုပ္မ်ားလွတဲ့သူ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရားဘာဝနာ ပြားမ်ားမႈမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ တန္ဖိုးရွိတဲ့ စာအုပ္စာေပမ်ားကို ဖတ္ရႈမႈမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အနည္းဆုံး မိနစ္ အနည္းငယ္ ေလာက္ေတာ့ ေန႔စဉ္ အသုံးျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒီအေလ့အက်င့္က သင့္ရဲ႕ ပူပန္ေသာကမ်ားကို သက္သာ ေလ်ာ့ပါးေစမွာ ျဖစ္ၿပီး သင့္စိိတ္ကို တိုးတက္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ ဘာသာတရားကို ေတြးေတာ စဉ္းစားဖို႔က သင့္ တာဝန္ျဖစ္ပါတယ္။ သာသာေရးဆိုင္ရာ ဝန္းက်င္မွာ က်င္းပတဲ့ ပြဲေတာ္မ်ား အတြက္ အေတာ္အသင့္ အခ်ိန္ေပးပါ။ ဘာသာတရား ကိုင္းရိႈ္င္းတဲ့ လူေတြႏွင့္ အေပါင္းအေဖာ္အျဖစ္ ေနရ တဲ့ အခ်ိန္တိုေလးကပင္ ေကာင္းျမတ္တဲ့ အက်ိဳးရလဒ္ေတြကို ျဖစ္ေစပါလိမ့္မည္။
စိတ္က်န္းမာေရးႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈ ၾကဴးလြန္လုိစိတ္
စိတ္ေရာဂါ ႏွင့့္ စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈမ်ိဳးစုံ တိုးပြားလာမႈဟာ ေခတ္သစ္ ေရာဂါ အားလုံးရဲ႕ စုိးရိမ္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ အေကာင္းဆုံး အလားအလာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတလႊားမွာ အထူးသျဖင့္ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္ဝသည့္ ႏိုင္ငံေတြမွာ စိတ္ေရာဂါ ေဝဒနာရွင္မ်ား တိုးပြားေနပါတယ္။
ကိစၥရပ္ အမ်ားအျပားမွာ ကၽြႏု္ပ္တို႔ လူမႈ အဝန္းအဝိုင္းရွိ ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားကို စိတ္ေဝဒနာႏွင့္ မျခား ေဖာ္ျပပါတယ္။ ဖရိြဳက္ (Freud) ရဲ႕ သုေတသနလုပ္ငန္းမွ တိုက္ရိုက္ အစျပဳသည့္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ၿပီး အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မ်ားလွတဲ့ ရလဒ္တစ္ခုကေတာ့ ရာဇဝတ္ေကာင္မ်ားႏွင့္ ဆိုးသြမ္း လူငယ္မ်ားဟာ စိတ္ေဝဒနာသည္မ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး အျပစ္ေပးမႈထက္ ကုသမႈ ပိုမိုလိုအပ္သူမ်ား ျဖစ္သည္ ဆိုျခင္းကို အသိအမွတ္ ျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ေပးျခင္းကို ျပန္လည္ ထူေထာင္မႈႏွင့္ အစားထုိးရန္ တိုးတက္ တီထြင္ထားသည့္ လူမႈေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား အားလုံး၏ အေျခခံ ျဖစ္သည္ ဆိုသည့္ ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ သေဘာထား ၾကီးလွသည့္ အျမင္မွာ ဤအျမင္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
သင့္၏ အိမ္နီးနားျခင္းမ်ားကို သိပါ
အျခားလူမ်ား မည္သို႔ မည္ပုံ ေနထိုင္ၾကသည္ကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ မေတြ႕ျမင္ၾကသည့္အခါ မတူ ကြဲျပားသည့္ ဘဝေနနည္းမ်ားကို မေလ့လာမိတတ္ေပ။ ခရီးသြားျခင္းဟာ အေကာင္းဆုံးေသာ ပညာေရးပုံစံျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မတူ ကြဲျပားသည့္ လူမ်ားႏွင့္ ကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ၾကဳံရမႈမ်ားသည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အား ၾကင္နာ ေထာက္ထားမႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ သည္းမခံမႈဆိုတာ အျခားသူရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေတြးပုံ ေတြးနည္းကို မသိမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာပါ။
(ဆက္ပါဦးမည္)
ဘုန္းဉာဏ္