“ကမၻာၾကီးရဲ႕ အေျခခံကို စရွာခဲ့ၾကတဲ့ အေတြးအေခၚသမားေတြ”ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးမွာတုန္းက ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ေတြရဲ႕ ကမၻာၾကီးရဲ႕ အေျခခံကို ရွာခဲ့ စေတြးေခၚခဲ့ၾကပုံေတြကို အနည္းအက်ဥ္း ေရးခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာၾကီးဟာ ရုပ္တရားျဖစ္တယ္၊ သူ႔မွာ အေျခခံဓာတ္တစ္မ်ိးပဲ ရွိတယ္လို႔ ေတြးခဲ့ၾကတဲ့ အေၾကာင္းပါ။
ေတြးေခၚရွင္ၾကီး ေသလိ (ဇ္) (Thales 624 – 546 BC)ကေတာ့ ကမၻာၾကီးရဲ႕ အဲဒီ တစ္ခုတည္းေသာ အေျခခံဓာတ္ဟာ ေရဓာတ္ သို႔မဟုတ္ စုိစြတ္မႈဓာတ္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ သူ႔တပည့္ အနက္ဇီမန္ဒါး (Anaximander – 610 – 546 BC)ကေတာ့ အေျခခံဓာတ္ဟာ အနႏၱဓမၼ (ဆုံးစမရွိ) ဓာတ္ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ တစ္ခါ သူ႔တပည့္ အနက္ဇီမိနိ (Anaximenes, 588 – 525 BC)ကမူ အေျခခံဓာတ္ဟာ ေလျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆျပန္ပါတယ္။
အဲဒီထဲမွာ အနက္ဇီမန္ဒါးရဲ႕ အယူအဆကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ အယူအဆႏွင့္ နီးစပ္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္တန္ေကာင္းပါရဲ႕။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာအရ စၾကာဝဠာထဲမွာက ေျမ (ပထဝီ)၊ ေရ (အာေပါ)၊ ေလ (ဝါေယာ)၊ မီး (ပူမႈ ေအးမႈ ဆိုတဲ့ ေတေဇာ) ဓာတ္ေတြ ရွိေနတယ္။ ဒီဓာတ္ၾကီးေလးပါးဟာ အေျခခံဓာတ္ၾကီးေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုလို႔ပါ။
အေျခခံဓာတ္ေတြဟာ ဓာတ္တစ္ခုထဲမွာလဲ အျခားဓာတ္တစ္ခုက ပါဝင္ႏိုင္တာပါပဲ။ ဥပမာ ေရဓာတ္ ဆိုပါစို႔။ ေရဓာတ္ဟာ စုိစြတ္မႈ မ်ားလြန္းလုိ႔ သူ႔ကို ေရဓာတ္ (အာေပါ)ဓာတ္လို႔ မ်ားရာကို ၾကည့္ၿပီး ေခၚလိုက္ ေျပာလိုက္ေပမဲ့ သူ႔ထဲမွာ တစ္ျခားေသာ ဓာတ္ေတြကလဲ ပါဝင္တာပါပဲ။ သူ႔တို႔ အသီးသီးရဲ႕ နာမည္ကုိယ္စီတပ္ၿပီး ေျပာဆုိေလာက္ေအင္သာ မမ်ားတာကိုး။ ဒါေၾကာင့္ ေရဟာ အထုိက္အေလွ်ာက္ ေလးတာကို ၾကည့္ရင္ ေျမ (ပထဝီ)ဓာတ္လဲ ေရထဲမွာ ပါဝင္တယ္။ ေရဟာ က်ယ္ျပန္႔မႈ ရွိတာကို ေထာက္ၾကည့္ရင္ သူ႔ထဲမွာ ေလ (အာေပါ)ဓာတ္လဲ ပါဝင္တယ္။ ေလဓာတ္ရဲ႕ သေဘာက က်ယ္ျပန္႔မႈလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္သလို က်ဥ္းက်ဳံ႕ျခင္းသေဘာလဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ မဟုတ္လား။ ေရရဲ႕ ပူျခင္း ေအးျခင္းဆိုတာ ကေတာ့ အဲဒီထဲမွာ မီး (ေတေဇာ)ဓာတ္ ပါဝင္မႈရဲ႕ သေဘာတရားပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ဒီဓာတ္ၾကီးေတြဟာ အေျခခံဓာတ္ၾကီးေတြ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ဟာ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳေနၾကတယ္။ ဒါ့အျပင္ (၂၄)ပါးေသာ အေၾကာင္းတရားေတြဟာ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု အျပန္အလွန္ တည္ၾက မွီၾကၿပီး ျဖစ္ပ်က္ေနၾကတယ္။ သူ႔ခ်ည္းသီးသန္႔ မေနႏိုင္ၾကပါဘူး။
မိမိတို႔ဟာ ဒီကမၻာေလာကၾကီးမွာ ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒါႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး နည္းနည္းေလာက္ေတာ့ စိတ္ဝင္စားပါေသးတယ္။ စာေရးသူကေတာ့ ကိုယ္ ရင္ႏီွးမႈရွိတဲ့ ဗုဒၶဘာသာမွာ ထင္ဟပ္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စၾကာဝဠာ ကမၻာေလာက အေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကည့္ၿပီး မွ်ေဝၾကည့္ခ်င္တာပါ။
ဒီေနရာမွာ အျမဲသတိရေနသင့္တာ တစ္ခုက ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြဟာ စၾကာဝဠာအေၾကာင္း အေသးစိတ္ ထုပ္ေဖာ္ထားခ်က္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုပါပဲ။ ဗုဒၶရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ အလုပ္ကလဲ အဲဒါကို ေဖာ္ထုပ္ေပးဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗုဒၶက သတၱဝါေတြကို ဒုကၡဇာတ္သိမ္းရာ နိဗၺာန္ကိုသာ မ်က္ေမွာက္ျပဳေစခ်င္တာပါ။ သူ႔မွာက တိုေတာင္လွတဲ့ သူပြင့္တဲ့ အခ်ိန္ေလးမွာ သတၱဝါေတြ ဒုကၡဇာတ္သိမ္းေစဖို႔ ေဟာၾကားစရာ တရားေတြ၊ ေဟာၾကား ေခြ်ခြ်တ္ရမည့္ သူေတြက တစ္ပုံတစ္ပင္ၾကီး ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ပရိနိဗၺာန္ စံလြန္ေတာ္မူခါနီးဆဲဆဲ အခ်ိန္မွာေတာင္မွ ေအးေအး မေနရပဲ “ယေန႔ညရဲ႕ ေနာက္ဆုံးပိုင္း (ပစၦိမယာမ္)မွာ ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္ ျပဳေတာ့မယ္”တဲ့လို႔ သတင္းၾကားကာမွ ကမန္းကတမ္း ေျပးလာတဲ့ သုဘဒၵ ပရိဗိုဇ္ၾကီးကို သစၥာအလင္းေပါက္ေစဖို႔ တရားေဟာခဲ့ရေသးတယ္ မဟုတ္ပါလား။
(ဆက္ပါဦးမည္)
ဘုန္းဉာဏ္